Het CDA kiest in haar verkiezingsprogramma nadrukkelijk voor bescheidenheid. “De overheid kan niet alle problemen oplossen” stelt de partij terecht. Het loslaten van maakbaarheidsdenken is een belangrijk uitgangspunt, zeker na jaren van te veel vertrouwen in systemen die burgers uiteindelijk in de knel brachten. Het is goed dat het CDA de complexiteit erkent en benadrukt dat transformatie tijd kost. De overheid kan immers niet vijf jaar de winkel sluiten vanwege een verbouwing.

Een verdedigende insteek

Het programma legt sterk de nadruk op bescherming: minder afhankelijkheid van Big Tech, meer Europese samenwerking en zelfs een Nederlandse AI-variant (GPT-NL). Dit laat zien dat het CDA technologie serieus neemt en waakzaam is voor machtsconcentraties bij grote bedrijven en autoritaire regimes. In een tijd waarin digitale soevereiniteit steeds belangrijker wordt, is die houding begrijpelijk en relevant.

Toch blijft de agenda vooral defensief. Digitalisering verschijnt vooral als risico dat beheerst moet worden, terwijl het ook een middel kan zijn om maatschappelijke doelen te realiseren, bijvoorbeeld in de zorg, het onderwijs en de strijd tegen eenzaamheid.

Tussen ambitie en realisme

Het CDA zet technologie in als oplossing voor bestuurlijke problemen, zoals automatische toeslagtoekenning en snellere vergunningprocedures met AI. De ambitie om processen eenvoudiger en rechtvaardiger te maken is begrijpelijk, zeker na de toeslagenaffaire. Tegelijkertijd brengt automatische toekenning forse uitdagingen met zich mee. Het vraagt om integraal inzicht in de inkomenspositie van mensen, een voorwaarde die technisch en organisatorisch bijzonder complex en misschien zelfs onhaalbaar is. Het gevaar is dat bestuurlijke dilemma’s opnieuw worden herleid tot technische puzzels. Technologie kan ondersteunen, maar mag nooit de menselijke maat verdringen.

Waar kansen liggen

Wat nog mist in het programma is een integrale visie op digitalisering als maatschappelijke verandering. Kwetsbare burgers, vaak de kern van de CDA-achterban, blijven regelmatig buitenspel in digitale dienstverlening. Ook de vraag hoe Nederland zijn arbeidsmarkt voorbereidt op de AI-revolutie of hoe het MKB sterker kan worden door digitalisering, blijft grotendeels onbeantwoord. De voorgestelde ‘commissaris AI’ zou sterker tot zijn recht komen met heldere bevoegdheden, budget en aansluiting bij bestaande instituties.

Een constructieve weg vooruit

Het CDA kan zijn waarden (zorg voor gemeenschap, solidariteit en menselijke waardigheid) vertalen naar een toekomstgerichte digitale agenda door:

• Mensgerichte digitalisering: begin bij de behoeften van burgers, niet bij de logica van systemen. Zet in op gebruiksvriendelijke digitale diensten die menselijk contact aanvullen, niet vervangen
• Digitale gelijkheid: investeer in digitale inclusie, met concrete ondersteuning voor ouderen, lager opgeleiden en mensen met een migratieachtergrond
• Realistisch bestuur: erken dat techniek niet alle bestuurlijke problemen kan oplossen. Investeer daarom in vakmanschap en goed opgeleid personeel naast slimme technologie
• Constructieve Europese samenwerking: maak digitale soevereiniteit concreet via gezamenlijke Europese standaarden en platforms, in plaats van enkel nationale alternatieven

Het CDA heeft met zijn oproep tot bescheidenheid een betekenisvol uitgangspunt gekozen. Door diezelfde wijsheid ook toe te passen op de eigen digitaliseringsambities, kan de partij bouwen aan een agenda die niet alleen beschermt tegen risico’s, maar ook actief bijdraagt aan een mensgerichte digitale toekomst.